Repo Nedir? Çeşitleri Nelerdir?

REPO; Repurchase Agreement kelime grubunun kısaltmasından gelmektedir. Anlamı ise; kısa dönem içerisinde bir menkul kıymetin bir alıcı tarafından alınarak, belirli bir dönemin sonunda satan taraf tarafından geri alınmasının öngörülmesini içeren bir satış işlemi anlamına gelmektedir.

Repoyu, diğer piyasa araçlarından ayıran en önemli özelliği ise, bahsi geçen menkulün gerçek vadesinin hem alıcının, hem de satıcının ihtiyaçlarını karşılayabilmek için kısa olmasıdır. Bu yüzden repo, bankacılık araçları arasında oldukça önemli bir yere sahiptir.

Hangi Menkul Kıymetler Repo İşlemlerinde Kullanılır?

Repo işlemlerinde;

• Devlet tahvilleri,
• Hazine bonoları,
• Banka bonoları,
• Banka garanti bonoları,
• Kamu Ortaklığı İdaresi ve Toplu Konut İdaresi tarafından ihraç edilen borç senetleri,
• Piyasada işlem gören diğer borçlanma senetleri

gibi bono ve senetler REPO tarafından işlem görülebilir.

REPO Çeşitleri

Kısa vade içerisinde hem alıcının, hem de satıcının ihtiyacını karşılamaya yönelik olarak gerçekleştirilen repo işlemleri, birkaç farklı çeşite ayrılmaktadır. Repo çeşitlerini isimleri ve anlamları ile birlikte şu şekilde sıralayabiliriz:

• Düz Repo : Düz repo, repo tanımına uygun olarak yapılan repo çeşididir.
• Ters Repo : Bir menkul kıymeti başlangıç valörü üzerinden satın alıp, bitiş valörü üzerinden satın alınan kişi ya da kuruma tekrar satılası işlemi anlamına gelen repo çeşididir.
• Gecelik Repo : Gecelik olarak gerçekleştirilen repo işlemi anlamına gelmektedir. Nihai takas, bir sonraki gün gerçekleştirilir.
• Açık Repo : Yapılan repo işleminde vadenin belirli olmaması anlamına gelmektedir.
• Karşılıksız Repo : Fiktif repo olarak da bilinir. İki farklı alt çeşidi vardır. Bu çeşitlerden bir tanesinde, sermaye piyasa aracı, satan tarafın da portföyünde yok iken gerçekleştirilir. Bu işlemde, dekont ya da makbuz el değiştirir. İkinci türünde ise; aynı tutar ve tanıma konu olan menkul, birden fazla bireye satılıp, açığa satış durumunun ortaya çıkması durumudur.
• Sürekli Repo : Belirlenen vade sonunda reponun otomatik olarak yenilenmesi işlemidir.
• Vadeye Kadar Repo : Genellikle yüksek getirili yatırım aracı bulunan yatırımcıların, yatırım araçlarını elden çıkartmadan getiri elde etmesi işlemi anlamına gelmektedir. Vade süresi, yatırım aracının faiz ya da kupon ödeme günü ile aynı olarak hesaplanır.
• Esnek Repo : Bu repo çeşidinde, parasını borç olarak veren yatırımcı, borç alan tarafın paranın bir kısmını ya da tamamını; önceden belirlenen vade ve koşullar doğrultusunda geri çekme hakkı ile, belirlenen faiz oranı zerinden ödeme yapacağı konusunda esneklik verilmektedir.
• Döviz Swapı Repoları : Vadeli döviz aracılığını kullanarak, türü farketmeden, farklı bir döviz cinsinden yapılan işlemlerden avantaj sağlanma yöntemi olarak bilinmektedir.